Απειλείτε το παιδί σας;
Αν καταφεύγετε κι εσείς σε απειλές για να συνετίσετε το ατίθασο μικρό σας, μάθετε γιατί πρέπει να σταματήσετε αυτή την τακτική.
Το σκηνικό γνωστό μιας και… το βλέπετε σε επανάληψη κάθε βράδυ λίγο μετά τις εννιά: το παιδάκι σας ενώ θα έπρεπε να κοιμάται στριφογυρίζει στο κρεβάτι του και σκαρφίζεται χίλιες δυο δικαιολογίες για να καθυστερήσει την ώρα του ύπνου. Οι πιο συνηθισμένες είναι ότι πεινάει, διψάει, θέλει να πάει στην τουαλέτα ή το ότι μιλάτε δυνατά από το διπλανό δωμάτιο. Τώρα είναι που αρχίζετε απειλές του τύπου «αν δεν κοιμηθείς, θα θυμώσω πολύ» ή σε μια απελπισμένη προσπάθεια να το κάνετε να κοιμηθεί. Το αποτέλεσμα είναι να κοιμηθεί σαν αγγελούδι αφού όμως ξαπλώσατε κι εσείς μαζί του, χωρίς βεβαίως να πραγματοποιήσετε ότι φοβερό και τρομερό είχατε προαναγγείλει!
Εσείς σε ποια παγίδα θα πέσετε;Αν και το δικό σας παιδάκι οργανώνει όμοια με το παραπάνω «σχέδια ύπνου», να ξέρετε πως δεν είναι το μόνο, όπως και εσείς δεν είστε η μόνη μαμά στον κόσμο που εκτοξεύει απειλές! Δεν είναι καθόλου λίγοι οι γονείς που χρησιμοποιούν αυτή τη μέθοδο για να αναγκάσουν το παιδί τους να κάνει κάτι που οι ίδιοι θέλουν ή απλώς επειδή «πρέπει», χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους τι ευχαριστεί το μικρό τους ή τι έχει διάθεση να κάνει τη δεδομένη στιγμή. Πρόκειται θα λέγαμε για ένα παιχνίδι του οποίου οι παίκτες (παιδί – γονείς) στοχεύουν στην επιβολή εξουσίας ο ένας στον άλλον. Σύμφωνα με τους ειδικούς υπάρχουν δυο περιπτώσεις
- Περίπτωση Νο1: Παρουσιαζόμαστε δυναμικοί, αποφασιστικοί και έτοιμοι να πραγματοποιήσουμε όσα προειδοποιήσαμε και απειλήσαμε πως θα κάνουμε αλλά τελικά μένουμε αδρανείς. Το παιδί είτε ξέρει εκ των προτέρων ότι δε πρόκειται να κάνουμε πράξη όσα λέμε επομένως τραβά το σχοινί, είτε παίρνει το ρίσκο και μας προκαλεί για να δει από περιέργεια τί θα γίνει όταν μας φτάσει στα άκρα. Ακόμα όμως και το δεύτερο να ισχύει, είναι απόλυτα σίγουρο πως μετά από τις φωνές μας θα ακολουθήσει η γλυκιά συμφιλίωση. Σε κάθε περίπτωση είναι «ο νικητής τους παιχνιδιού». Αποτέλεσμα: το παιδί καταλαβαίνει ότι είμαστε αδύναμοι να του επιβληθούμε και το εκμεταλλεύεται.
- Περίπτωση Νο2: Έχουμε δοκιμάσει τα πάντα και για να καταφέρουμε να συμμορφώσουμε το πιτσιρίκι μας που κλαίει γοερά ή δεν τρώει όλο του το φαγητό, το τρομοκρατούμε εκμεταλλευόμενοι το φόβο του για κάποιο πρόσωπο, ζώο ή κατάσταση. Εδώ «νικητές» είμαστε εμείς οι γονείς επειδή έχουμε βρει το ευαίσθητο σημείο του παιδιού μας, το εκμεταλλευόμαστε και έτσι καταφέρνουμε να το εξαναγκάσουμε να κάνει τελικά αυτό θέλουμε. Αποτέλεσμα: έχουμε μεταμορφώσει το παιδί σε ένα στρατιωτάκι που μας υπακούει.
Μήπως να το ξανασκεφτείτε;Ανεξάρτητα από το αν ανήκετε στην πρώτη ή στη δεύτερη περίπτωση, πρέπει να ξέρετε πως οι απειλές δημιουργούν στο παιδί λάθος εντυπώσεις για τη ζωή, την πραγματικότητα και την αγάπη σας ενώ ταυτόχρονα αποτελούν εμπόδιο στο να δημιουργήσετε μια υγιή σχέση μαζί του. Η συμβουλή μας λοιπόν είναι να τις ξεχάσετε!
Αν απειλείτε και μένετε μόνο στα λόγια: Το μικρό σας δεν σας παίρνει στα σοβαρά και συνεχίζει να κάνει αυτό για το οποίο του φωνάζετε. Ξέρει πως δεν θα το αφήσετε για παράδειγμα μόνο του και θα φύγετε γιατί, ενώ το λέτε συχνά, ποτέ δεν το έχετε κάνει. Επομένως δεν υπάρχει λόγος να σας δώσει σημασία: δε σας πιστεύει γιατί είναι σίγουρο πως δεν θα προχωρήσετε σε πράξεις των όσων λέτε. Και όπως είναι απόλυτα λογικό, εκμεταλλεύεται το γεγονός πως μένετε μόνο στα λόγια και εξακολουθεί να κάνει αυτό που βρίσκετε λάθος ή ενοχλητικό. Έτσι, αντιλαμβάνεται πως έχει τη δύναμη να σας κάνει ό,τι θέλει και να σας επιβάλλεται για να περνά το δικό του.
Αν απειλείτε και δεν μένετε στα λόγια: Το παιδί κάνει τελικά αυτό που θέλετε επειδή φοβάται τις αντιδράσεις και όχι επειδή καταλαβαίνει το λόγο για τον οποίο η συμπεριφορά του δεν είναι σωστή ώστε να μη την επαναλάβει. Ξέροντας πως αυτό που λέτε θα το πραγματοποιήσετε αν δεν υπακούσει, φέρεται σαν καλοκουρδισμένο στρατιωτάκι που εκτελεί τις εντολές σας, όσο αντίθετες και να είναι από τις επιθυμίες του. Με τις απειλές το μόνο που καταφέρνετε είναι να κάνετε το παιδί να δυσανασχετεί μαζί σας και να πνίγει τον αυθορμητισμό σαν παιδί να κάνει πράγματα από φόβο μήπως σας ενοχλήσουν και υποστεί τις κυρώσεις. Και αν μάθει να ζει… με το φόβο σας, μην απορήσετε αν μεγαλώνοντας γίνει εσωστρεφές ή έχει μυστικά από εσάς.
10 και 1 μυστικά συμπεριφοράς προς γονείς
- Πρώτα – πρώτα πρέπει να βρούμε τις βαθύτερες αιτίες της «μη αποδεκτής» συμπεριφοράς. Κανένα παιδί δεν κλοτσά έπιπλα ή δεν κλαίει γοερά από τη μια στιγμή στην άλλη! Τα «κακά» παιδιά είναι συνήθως τα κουρασμένα, εκείνα που πεινάνε, που φοβούνται, αυτά που κάτι ζηλεύουν, αλλά και εκείνα που θυμώνουν όταν δεν ασχολούμαστε μαζί τους.
- Ακολουθούμε και οι δυο γονείς ίδια πορεία διαπαιδαγώγησης για να μη μπερδεύουμε και αποσυντονίζουμε το παιδί. Φροντίζουμε να μένουμε σταθεροί σε αυτό που λέμε και δεν κάνουμε υποχωρήσεις (όταν του λέμε να μη φάει και τρίτο σοκολατάκι, δεν σημαίνει πως το απαγορεύουμε μόνο σήμερα).
- Όταν ζητάμε από το μικρό μας να κάνει κάτι, το κοιτάζουμε στα μάτια, μιλάμε σε σταθερό τόνο και με σαφήνεια. Αποφεύγουμε την προστακτική και τα γενικόλογα (π.χ. «σταμάτα να μιλάς τόσο δυνατά!») και χρησιμοποιούμε φράσεις που ενημερώνουν το παιδί για την αιτία (π.χ. «Ο παππούς έχει πονοκέφαλο. Νομίζω ότι θα ήταν καλύτερα να κάνουμε όλοι λίγη ησυχία.»).
- Αδιαφορούμε για τις φωνές, τις βρισιές, τα αγενή σχόλια ή άλλου είδους ξεσπάσματα και όταν αυτό είναι δυνατό, φεύγουμε και αφήνουμε το παιδί χωρίς ακροατήριο. Αν είναι σε μέρος που δεν μπορεί να βλάψει τον εαυτό του, το αγνοούμε.
- Δεν χάνουμε την υπομονή μας (προσπαθούμε τουλάχιστον!) ούτε ευχόμαστε… να ανοίξει η γη να μας καταπιεί! Θυμόμαστε πως μια από τις σπουδαιότερες ευθύνες μας ως γονείς είναι να διδάξουμε στο παιδί την έννοια της συνέπειας, του σεβασμού, και του αυτοελέγχου αλλά και «τι πρέπει», «τι δεν πρέπει», «τι είναι καλό», «τι είναι κακό» και φυσικά να του μάθουμε να τα ξεχωρίζει.
Οι πιο συνηθισμένες απειλές προς τα παιδιά μας…
- Αν δεν φας, δεν θα μεγαλώσεις/θα μείνεις κοντός.
- Αν δεν κάτσεις καλά, θα σε πάρει γέρος/αστυνόμος/το τέρας/ο μπαμπούλας/θα σε φάει ο λύκος/δεν θα σε αγαπά ο Χριστούλης/θα πάρω άλλο παιδάκι.
- Αν δεν κοιμηθείς, δεν θα πάμε βόλτα/θα μείνεις στο σπίτι μόνο σου το βράδυ.
- Αν δεν έρθεις τώρα, θα δεις τι έχει να πάθεις/θα το μετανιώσεις/θα τις φας.
- Μη φωνάζεις/μη κλαις γιατί θα το πω στο μπαμπά/θα σε κλειδώσω στο δωμάτιο/δεν θα φας γλυκό/δεν θα σε αγαπάω.
Της Έλενας Γεμελιάρη, με τη συνεργασία της Σταυρούλας Σανίδα, ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτριας.
